ابن مقفع دانشمند، مترجم و زبان‌شناس ایرانی
«روزبه پور دادویه» (=روزبه پسر دادویه) که در منابع گوناگون به «ابن مقفع» معروف است احتمالا در فیروزآباد فارس در سال 104 هجری قمری زاده شد و در 142 در بغداد به دست اعراب کشته شد. روزبه پور دادویه، یکی از برجسته‌ترین نویسندگان، مترجمان و زبان‌شناسان ایرانی ساکن در شهر بصره بود که پس از حمله اعراب به ایران با برگرداندن کتاب‌هایی مانند کلیله و دمنه، تاج‌نامه‌ی انوشیروان، آیین‌نامه، سخن‌وری (الأدب الکبیر) و سخن‌وری خُرد (الأدب الصغیر) و… از زبان فارسی میانه (پهلوی یا پارسیگ) به عربی (زبان چیره‌ی آن روزگار) کمک بزرگی به نگاه‌داری و پاس‌داری از فرهنگ و تاریخ و پیشینه‌ی ایران بزرگ کرد. به نظر می‌رسد ابن مقفع دارای آیین ایرانی زرتشتی یا مانوی بوده و با وجود چیره شدن اعراب و اشغال ایران به‌دست ایشان، هم‌چنان به ایران و فرهنگ ایرانی عشق می‌ورزیده و در پایان همین پرسمان باعث کینه‌ورزی دستگاه عربی خلیفه و مرگ او شده است.
روزبه پور دادویه در کتاب دو قرن سکوت زرینکوب
عبدالحسین زرینکوب در کتاب پُرآوازه و وزین خود «دو قرن سکوت» به سرگذشت ابن مقفع نیز پرداخته. در این بخش به یک بازگویی از کتاب دو قرن سکوت زرین کوب مربوط به زندگی ابن مقفع می‌پردازیم. از زندگی ابن مقفع در کتاب دو قرن سکوت زرینکوب این‌چنین یاد می شود:
داستان چگونگی قتل ابن مقفع در کتاب دو قرن سکوت
از جمله کسانی که در این دوره به تهمت زندقه! گرفتار گشتند و سرانجام کشته شدند ابن مقفع و بشاربن برد را نام می توان برد. عبدالله‌بن مقفع از مترجمان و نویسندگان بزرگ زبان عربی به شمار است، اما خود ایرانی بود، روزبه نام
پسر دادویه، از مردم شهر جور فارس…
ابوریحان بیرونی هم آورده است که چون ابن مقفع کلیله و دمنه را از زبان پهلوی به زبان تازی نقل کرد، باب برزویه را که در اصل کتاب نبود بر آن افزود تا در عقاید مسلمانان شک و تردید پدید آورد و آنان را به قبول آیین خویش که دین مانی بود آماده سازد…
امیر بصره فرصتی یافت و نویسنده ی زندیق را فرو گرفت. سپس فرمان داد تا تنوری افروختند و اندام وی را یک‌یک بریدند و در پیش چشم او به آتش ریختند.
یک نظر