تاریخ زبان فارسی پیش از حمله اعراب به ایران

تاریخ زبان فارسی پیش از تازش اعراب

این بخش از نوشته که به تاریخ و پیشنه‌ی زبان پارسی که امروزه آن را برخی فارسی ( زبان فارسی ) می‌نامند، پیش از تاختن اعراب از سوی بیابان‌های حجاز به کشور ایران بزرگ ( شامل افغانستان، تاجیکستان، ازبکستان، ترکمنستان، جمهوری باکو یا همان اران، گرجستان، ارمنستان و کردستان عراق و سوریه و ترکیه ) می‌پردازد، برگرفته شده از کتاب «تاریخ ادبیات ایران و جهان» است. ( بخشی از نوشتار پارسی نویسی شده ). اکنون یک نقل قول جملات یا بازگویی از کتاب مورد نظر:

زبان فارسی و ارتباط خانوادگی آن

زبان ایران پیش از اسلام – که مادر و ریشه‌ی زبان امروز ایران است – پارسی ( فارسی ) نامیده می‌شود. این زبان از شاخه‌ی زبان هندواروپایی و زبان های ایران باستان است به این گونه، با بیش‌تر زبان‌های جهان پیشرفته ( کهن و نو ) خویشاوند است. زبان فارسی از آغاز تا امروز، سه بخش جداگانه را پشت‌سر گذاشته است و به بیان دیگر، به سه دوره‌ی جداگانه بخش‌بندی می‌شود.

پارسی باستان

که در دوره‌ی هخامنشی رایج بوده و فرمان‌ها و نامه‌های شاهان به آن زبان نوشته می‌شه است.

زبان پارسی میانه یا پهلوی

می‌دانیم که زبان‌های ایرانی میانه به دو گروه بزرگ شرقی و غربی و هرکدام از این دو گروه، خود به دو شاخه‌ی شمالی و جنوبی بخش‌بندی می‌شوند: شاخه‌ی شمالی از گروه غربی را پهلوانیک ( پارتی ) و شاخه‌ی جنوبی از گروه غربی را پارسی میانه می‌گویند.

از شاخه‌ی شمالی یا پهلوانیک ( پارتی ) آثار زیادی در دست نیست، ولی از شاخه‌ی جنوبی ( پارسی میانه ) نگاشته‌ها و نوشته‌های فراوانی موجود است که برخی از آن‌ها در سده‌های نخستین پس از اسلام نوشته شده‌اند. بنابر پژوهش‌هایی که برخی از دانشمندان در زمینه‌ی نوشته‌های مانوی به‌دست آمده از تورفان ترکستان ( واقع در ناحیه‌ی سین‌کیان چین ) انجام داده‌اند، در این زبان شعر نیز وجود داشته است.

زبان فارسی نو

پس از ورود اسلام به ایران، زبان فارسی دگرگونی تازه‌ای را پشت‌سر گذاشت و با بهره گیری از دبیره ( خط ) عربی به مرحله‌ی نوینی گام نهاد که در اصلاح به آن فارسی نو ( دری ) گفته می‌شود.

معرفی کتاب

کتاب تاریخ ادبیات ایران و جهان (1) 1386: ناشر شرکت چاپ و نشر کتاب‌های درسی ایران، نوشته محمد جعفر یاحقی و عبدالحسین فرزاد، ص 12 و  13